سامانه آموزش و يادگيري الكترونيكي

خلاصه اجرايي

استفاده از ابزارهاي فنّاوري اطلاعات براي سهیم شدن دانش و ساختن دانش نو به عنوان يكي از رويكردهاي يادگيري الكترونيكي، فرصتی مناسب را براي دست‌اندركاران نظامهاي آموزشي ايجاد كرده تا بتوانند آموزشهاي فراگير و مبتني بر آخرين فنّاوري را در سازمانها و مؤسسات خود راه‌اندازي كنند. يادگيري الكترونيكي يكي از محورهاي توسعة دانايي، توانمندسازی فردی، جمعی و سازمانی و همگامی با تحولات سریع جوامع است. از اين رو نکات زیر را می‌توان دربارة آن ملاحظه کرد:

حجم رو به رشد اطلاعات و فراهم شدن دسترسی به آن، فرایند ساختن دانش را با مسائل خاصي مواجه كرده است، به ويژه در رشته‌هايي كه سرعت تغييرات در آنها بالاتر است. از این‌رو، ايجاد امكان يادگيري تمام عمر برای افزایش بهره‌وري فردی و سازمانی و توانمندسازی حرفه‌ای نیروی کار ضرورت یافته است.

ايجاد فضاي يادگيري مشارکتی براي حل مسائل پیچیده و چند بعدي، كه جز با روش همياري و گروهي امكان يادگيري ندارند، سبب شده است رويكرد يادگيري الكترونيكي با ايجاد فضاي مجازي همياري و مشاركت ميان يادگيرندگان به آنها امكان دهد تا با تشكيل محيطهاي مناسب يادگيري را تسهيل كنند.

ايجاد امکان آموزش و يادگيری از راه دور برای ساکنان مناطق دور دست، شاغلان، معلولان و تمام کسانی که به هر دليلی امکان حضور فيزیکی در محيط آموزش را ندارند.

معرفي شركت

نام شركت: رايادگيري

چشم‌انداز

شركت رايادگيري در راستای توسعة پایدار علمی فرهنگی و اجتماعی در عصر دانش محوری با بهره‌گیری از کلیة ابزارها و قابلیت‌های یادگیری و آموزش الکترونیکی در مسیر خدمت‌رسانی مؤثر به جامعه از طریق شبکه سازی به منظور اشتراک اطلاعات و آگاهی بخشی از طریق آموزش و یادگیری الکترونیکی گام برمی‌دارد.

مأموريت

بهره‌گیری مؤثر عموم مردم از فنّاوری آموزش و يادگيري الكترونيكي به عنوان برنامه‌اي توانمندساز و همچنين توسعه زیر ساخت‌های سازمانی، بهره‌مندی بهینه و ارتقای دانش و مهارت نیروی انسانی، ارتقای جایگاه بخش خصوصی و استقرار کاربردهای یادگیری و آموزش الکترونیکی هم‌راستا با برنامه‌های توسعه‌ای کشور از جمله مأموريت‌هاي شركت به شمار مي‌رود.

اهداف

تلاش برای بهبود توسعه بستر های فنی برتریادگیری و آموزش الکترونیکی(نرم افزار، سخت افزار، داده و اطلاعات)

تلاش برای بهبود توسعه بسترهای غیر فنی یادگیری و آموزش الکترونیکی(نیروی انسانی، فرهنگی، حقوقی و مدیریتی)

اطلاع رسانی و افزایش سطح آگاهی عمومی در بکارگیری موثر یادگیری وآموزش الکترونیکی

افزایش آموزش های مرتبط با حوزه یادگیری وآموزش الکترونیکی در دانشگاه ها، سازمان‌ها، مدارس و مراکز حرفه ای

افزایش سطح دانش یادگیری و آموزش الکترونیکی مدیران و کارشناسان سازمان‌ها

ساختار سازماني

ساختار سازماني شركت به شرح زير است:

محصولات و خدمات

1. سيستم ارائة خدمات یادگیری الکترونیکی شامل:

1ـ1. تولید 14 تا 16 جلسه محتوای الکترونیکی (شامل محتوای اصلی درس، پروندة ارائه، پرونده‌های صوتی، سایر منابع تکمیلی، سؤالات، آزمونها و نظرسنجی محتوا)

1ـ2. برگزاری 2 تا 3 جلسة مجازی رفع اشکال و پاسخ به سؤالات در طول ترم تحصیلی

1ـ3. برگزاری 2 تا 3 جلسه کلاس حضوری معرفی درس، رفع اشکال و پاسخ به سؤالات در طول ترم

1ـ4. مدیریت تالارهای پویای گفتمان در سیستم مدیریت یادگیری

1ـ5. بهره‌گیری از قابلیتهای وب2 (نرم‌افزارهای اجتماعی) برای تعامل مناسب میان دانشجویان، استادان، کارشناسان و مدیران

2. سيستم مدیریت فرایندهای آموزشی

2ـ1. تدوین برنامة درسی

2ـ2. تدوین تقویم آموزشی

2ـ3. جذب استاد

2ـ4.مصاحبه

2ـ5.ثبت‌نام

2ـ6. تعریف دسترسی دانشجو

2ـ7. ثبت نمرات

2ـ8. ارائة خدمات تکمیلی به دانشجو

2ـ9. دانش‌آموختگی

3. سيستم مدیریت فرایندهای دانشجویی ـ فرهنگی

3ـ1. مسابقات وبلاگ‌نویسی و تولید محتوای الکترونیکی

3ـ2. مجلات الکترونیکی دانشجویی

3ـ3. مشاوره‌های برخط

4. سيستم مدیریت فرایندهای پژوهشی

4ـ1. ایجاد دسترسی به بانکهای معتبر مقالات داخلی و خارجی

4ـ2. برگزاری درگاههای الکترونیکی

4ـ3. پخش الکترونیکی جلسات دفاع از پایان‌نامه‌های دانشجویی

5. سيستم مدیریت فرایندهای روابط عمومی

5ـ1. طراحی و انتشار بروشورهای مناسب برخط

5ـ2. امكان حضور در رسانه‌های مجازی و غیرمجازی

5ـ3. امكان حضور و مشارکت در همایشها و برنامه‌های برخط

6. سيستم مدیریت فرایندهای ارزیابی

6ـ1. امكان ارزیابی دانشجو حین ورود، در طول تحصیل و در هنگام خروج، تحلیل بر روی داده‌ها و بهره‌‌برداری از نتایج

تحليل صنعت و بازار

یادگیری الکترونیکی شکلی از یادگیری و رشته‌ای است که از پیدایش اینترنت و گسترش این پدیده، فنّاوری و استفاده از قابلیتهای آن ایجاد گردیده است و در حقیقت تکامل آموزش راه دور برطرف‌کنندة نیاز انسانهای پرس‌وجوگر و خواهان یادگیری با توجه به اختیاری بودن زمان و مکان است.یادگیری مبتنی بر کامپیوتر به عنوان شکل ابتدایی یادگیری الکترونیکی در سالهای 1970 تا 1980 مطرح بوده است. پس از آن با ظهور شبکه‌های ارتباطی و اتصال شبکه‌ها به یکدیگر، نسل جدیدی از یادگیری الکترونیکی با عنوان آموزش مبتنی بر شبکه و یادگیری از راه دور به صورت برخط متولد شد که با پیشگامی دانشگاه بریتانیا در استفاده از اینترنت، جهت ارائة محتوای آموزشی به کار گرفته شد. با ابداع روشی برای اتصال مدارس در مناطق جغرافیایی مختلف، مدلی از محیط یادگیری مجازی چندکاربره به نام کلاس درس 2 (Classroom2.0) شکل گرفت و پس از آن با مطرح شدن ایدة اتصال کاربران به یکدیگر و ایجاد شبکه‌های یادگیری الکترونیکی، مدل جدیدی به نام یادگیری 2 (E-Learning2.0) مطرح شد که بر مبنای تعاملات یادگیرندگان با یکدیگر و هدایت و جهت‌دهی آن، یادگیرنده به سمت یادگیری مفاهیم موردنظر هدایت می‌شود.این حوزه طیف وسیعی از علوم در رشته‌های مختلف مرتبط با فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، شبکه‌سازی و علوم اجتماعی و یادگیری و علوم تربیتی را در بر می‌گیرد.

از حدود سال 1996 به بعد، فنّاوری با سرعت بسیاری در حوزة آموزش ورود پیدا کرده است. این مسأله منجر به شکل گیری انواع مختلفی از آموزش و یادگیری شد. با دیدی جامع و کامل می‌توان این روش‌های مختلف آموزش را به صورت ارائه شده در شکل زير، دسته‌بندی نمود.

تغییرات متدولوژی‌های حوزه آموزش الکترونیک بین سال‌های 2005 و 2015 در جدول زير نمايش داده شده است:

میزان استفاده از متدولوژی‌های مختلف آموزش الکترونیک در سال 2005 و 2015 در نمودارهاي زير نشان داده شد است:

میزان استفاده از متدولوژی‌های مختلف آموزش الکترونیک در سال 2005

میزان استفاده از متدولوژی‌های مختلف آموزش الکترونیک در سال 2015

ميزان استفاده از سيستم‌هاي آموزش الكترونيكي در دوره‌هاي مختلف ابتدايي، متوسطه، آموزش عالي و مؤسسه‌هاي بزرگ در شكل زير نمايش داده شده است:

نمودار زير ميزان استفاده از يادگيري الكترونيكي در جنسيت و رده‌هاي سني مختلف را نشان مي‌دهد:

سیستمهای مدیریت آموزشی در سطح دوره هستند و اقداماتی از قبیل ثبت‌نام، کنترل سطح دسترسی افراد، اتصال به سیستمهای مالی، گزارش و ... را ارائه می‌دهند. سیستم مدیریت محتوا نیز امکان ارائة دروس، ارسال اطلاعات روی ابزارهای مختلف (تلفن‌همراه، لوح‌های فشرده و...) ارائة آزمونها و... را فراهم می‌آورد. مهمترین تحول حاضر در یادگیری الکترونیکی شبکه‌های اجتماعی و استفاده از آنها برای یادگیری الکترونیکی است، از جمله ویژگیهای این شبکه اشتراک اطلاعات متنوع و نوآوری متعدد است که شکل یادگیری نسل جدید را به سمت یادگیری سطحی و وسیع به جای یادگیری مقطعی و عمیق تغییر داده است.

همچنان كه در نمودار زير مشاهده مي‌شود، ميزان استقبال از سيستم‌هاي آموزش و يادگيري الكترونيكي همواره در حال افزايش است و پيش‌بيني مي‌شود تعداد كاربران اين سيستم‌ها در سال 2020 به بيش از 120 ميليون نفر برسد:

بوم كسب‌وكار

تحليل رقابتي

شكل زير 20 نرم‌افزار محبوب توليد محتوا و مديريت آموزشي را كه در صدر قرار دارند را نشان مي‌دهد:

شكل زير ميزان استفاده كاربران و مخاطبان از نرم‌افزارهاي مذكور را نشان مي‌دهد:

استراتژي‌ها

1. ارتقای سطح آگاهی و فرهنگ عمومی یادگیری و آموزش الکترونیکی

2. طراحی و پیشنهاد زیرساخت‌های مدیریتی لازم در جهت به‌کارگیری مؤثر یادگیری و آموزش الکترونیکی

3. طراحی و پیشنهاد راه‌های توسعة خدمات الکترونیکی به جامعه در محور آموزش الکترونیکی

4. بهره‌گیری مؤثر و مناسب از نیروهای متخصص و مجرب در حوزة یادگیری و آموزش الکترونیکی

5. ارتقای سطح دانش یادگیری و آموزش الکترونیکی عموم مردم، کارشناسان و مديران

6. فراهم‌سازی بسترهای مناسب به منظور جذب، بکارگیری و اشتغال نیروی انسانی متخصص در زمینة یادگیری و آموزش الکترونیکی

7. ارتقاي سهم آموزش‌های مرتبط با یادگیری و آموزش الکترونیکی در سطوح مختلف آموزشی ابتدايی تا تحصیلات عالی

8. ایجاد بستر حمایت از همکاری‌های بخش‌های خصوصی و دولتی در راستای توسعه و شکوفايی صنعت یادگیری و آموزش الکترونیکی

9. ارتقاء سطح همکاری های فنی شرکت‌های فعال در حوزة یادگیری و آموزش الکترونیکی با شرکت‌های برتر داخلی و خارجی

10. ارتقای سطح بکارگیری کاربردهای مختلف یادگیری و آموزش الکترونیکی در صنایع مستعد

11. ترغیب و همکاری در جهت ایجاد و توسعه تشکل‌ها و مراکز رشد یادگیری و آموزش الکترونیکی در شهرستان‌ها

12. توصیه راهکارهای اجرايی در زمینه آگاه سازی عمومی نهاد ها و سازمان های در زمینه کاربردهای یادگیری و آموزش الکترونیکی

13. توسعه و گسترش کاربردها و محتوای الکترونیکی

14. پیشنهاد راه‌های ارتقاي سطح به‌کارگیری سیستم‌های مبتنی بر وب در سازمان‌ها

15. ایجاد سازمان های الکترونیکی و توسعة ارائه خدمات الکترونیکی

16. ترغیب توسعه،گسترش و به‌روزرسانی درگاه محتوای الکترونیکی درکشور

17. کمک به گسترش ارتباطات دانشگاه‌ها و مراکز مختلف از طریق انتشار و به اشتراک گذاری محتوا و همکاري‌های الکترونیکی

18. فراهم‌سازی زمینه ارتقای فعالیت‌های آموزشی، بهداشتی و تجاری و اقتصادی با استفاده از یادگیری و آموزش الکترونیکی

19. کمک به توسعه وگسترش محتوای دیجیتالی همانند کتابخانه مجازی، کتب و نشریات دیجیتالی، نمایشگاه‌های مجازی

20. سیاست‌گذاری و توسعة راهکارها جهت جذب سرمایه مناسب به منظور توسعة یادگیری و آموزش الکترونیکی

محدوديت‌ها

محدوديت‌هاي موجود در حوزة يادگيري و آموزش الكترونيكي عبارتند:

ـ معمولاً الگوی آموزشی دورة حضوری عیناً کپی شده و در فضای مجازی پیاده‌سازی می‌شود.

ـ غالباً هیچ‌یک از عوامل تأثیرگذار در این عرصه (استاد، دانشجو، مدیر اجرایی و کارگزاران) تجربة قبلی مناسب برای این فضا را ندارند.

ـ عوامل فرهنگی بومی لحاظ نشده است.

ـ زبان فارسی در این محیط در نظر گرفته نشده است.

ـ بخشهای مختص فضای الکترونیکی به خوبی تعریف یا اجرا نشده‌اند: مثلاً محتوای الکترونیکی

ـ زیرساخت ناکافی مخابراتی کشور

ـ عدم حمایت کافی مدیران و سازمانهای بالادستی

ـ عدم آشنایی و حمایت اساتید

ـ ناکافی بودن فرهنگ و سواد الکترونیکی لازم در دانشجویان

ـ عدم وجود طرح مناسب آموزش در فضای مجازی

ـ مشکلات خاص زبان فارسی در محیط رایانه

ـ ورودی ضعیف‌تر

ـ مقولة درآمدزایی

علی‌رغم وجود امکانات متعدد در فضای الکترونیکی هنوز راه طولانی در اصلاح روشها و ابزارها در پیش داشته ومتأسفانه نرخ عدم موفقیت در آموزش الکترونیکی بعضاً بسیار بالا گزارش می‌شود. به طور متوسط 20 تا 40 درصد عدم موفقیت در دوره‌های الکترونیکی در مقایسه با 10 تا 20 درصد برای دوره‌های حضوری گزارش شده است. در مقالات رسمی در نشریات دنیا عدم موفقیت در دوره الکترونیکی تا 70 درصد گزارش شده است.

مراحل توسعه محصولات

1. توسعه زیر ساختی

افزايش کیفیت پیمانه‌های (ماژولهای) سیستم یادگیری الکترونیکی

این پیمانه می‌تواند سیستم مدیریت یادگیری، سیستم مدیریت آموزش، محتوای الکترونیکی، کلاسهای مجازی، سیستم پیام‌رسانی و وبگاه باشد.

2. توسعه محتوا

تحليل مالي

مدل درآمدی پیش بینی شده برای سامانه به شرح زير است:

تحليل ريسك

1. تغيير قوانين و مقررات و آيين‌نامه‌هاي نظام آموزش عالي

2. مشكلات زيرساختي و شبكه‌اي

3. عدم استقبال دانش‌پژوهان

4. راه‌اندازي سامانه جديد توسط رقيبان

5. كمبود منابع مالي جهت گسترش سامانهه