کاربرد رایانش ابری در بانکداری
- موضوع: کاربرد رایانش ابری در بانکداری
- تهیه کننده: فرانک امیرابراهیمی
چکیده
گسترش چشمگیر فناوری های نوین در عرصه رایانه و اطلاعات، تحولی عظیم را در روش های کارکرد و نگرش افراد، سازمان ها و دولت ها ایجاد نموده است. ظهور پدیده هایی چون کسب و کار الکترونیک، بانکداری الکترونیکی و هوش تجارت هوشمند، از جمله نتایج برجسته و دلایل نفوذ فناوری اطلاعات در بعد اقتصادی می باشد. با توجه به اهمیت این حوزه و نقش پردازش و محاسبات در علم فناوری اطلاعات، این نگرش بوجود آمده است که در نیم قرن اخیر، محاسبات به عنوان نسل بعدی سرویس همگانی بعد از آب، برق، گاز و تلفن شناخته می شود. جهت دست یابی به این چشم انداز بسترهای محاسباتی مختلفی از سوی محققین پیشنهاد شده است، که جدیدترین آنها رایاتش ابری است. بسیاری بر این باورند که رایانش ابری، انقلابی است که تمامی صنعت فناوری اطلاعات را دگرگون خواهد نمود. صنعت بانکداری الکترونیکی، امروزه با مشکلات متعددی در زمینه ارائه خدمات نوین روبرو است. عدم وجود انعطاف پذیری و چابکی و همچنین هزینه بالای تدارک ساختاری فناوری اطلاعات از جمله این مشکلات می باشد. تکنولوژی رایاتش ابری تاثیر بسزایی در بهبود ارائه خدمات بانکداری الکترونیک داشته و علاوه بر کاهش مشکلات فعلی بانکداری الکترونیکی، هزینه های مرتبط با فناوری اطلاعات را نیز کاهش می دهد. این گزارش پس از معرفی رایاتش ابری با پرداختن به ویژگیها و موانع موجود بر سر راه این تکنولوژی، به بیان نقش و تاثیر آن بر آینده بانکداری الکترونیک می پردازد. سپس با بررسی مشکلات بانکها در زمینه فناوری اطلاعات، به مزایا و معایب رایانش ابری جهت استفاده در بانک پرداخته شده و با بررسی مدل ها وچارچوب های موجود در زمینه رایاتش ابری، چارچوبی جهت ارزیابی خدمات ارائه شده در بانک، به نحوی که بتوانند با استفاده از این چارچوب به ارزیابی فراهم کنندگان ابری مختلف پرداخته و بهترین مورد را انتخاب نمایند.
كلمات كليدي: Computing،Virtualization،Cloud
مقدمه
به طور کلی خدمات بانکداري الکترونیکی، را می توان در سه سطح به مشتریان بانک ها، ارائه کرد. این سه سطح عبارت است از:
- اطلاع رسانی به عنوان ابتدایی ترین سطح خدمات بانکداري الکترونیکی، بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را، از طریق شبکه هاي عمومی یا خصوصی معرفی می کند.
- ارتباطات این سطح از خدمات بانکداري الکترونیکی، امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتریان را فراهم میآورد.
- تراکنش در این سطح، مشتري قادر است با استفاده از یک سیستم امنیتی کنترل شده، فعالیت هایی از قبیل درخواست صدور چک، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد.
به طور کلی مزایاي بانکداري الکترونیکی را می توان از دو جنبه مشتریان و موسسات مالی مورد توجه قرار داد. از دید مشتریان می توان به صرفه جویی در هزینه ها، صرفه جویی در زمان، دسترسی به کانال هاي متعدد و دسترسی به سرویس ها و خدمات بانکی در تمام مدت شبانه روز، اشاره کرد. از دید موسسات مالی می توان به ویژگی هایی همچون ایجاد و افزایش شهرت بانک ها در ارائه نوآوري، حفظ مشتریان علی رغم تغییرات مکانی بانک ها، ایجاد فرصت براي جستجوي مشتریان جدید در داده بازارهاي هدف، گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت و برقراري شرایط رقابت کامل را نام برد. بر اساس تحقیقات موسسه مهمترین مزایاي بانکداري الکترونیکی عبارتند از:
- تمرکز بر کانال هاي توزیع جدید
- ارائه خدمات اصلاح شده به مشتریان
- استفاده از راهبردهاي تجارت الکترونیک
البته مزایاي بانکداري الکترونیک از دیدگاه هاي کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نیز قابل بررسی است. رقابت یکسان، نگهداري و جذب مشتریان از جمله مزایاي بانکداري الکترونیک در کوتاه مدت (کمتر از یک سال) هستند. در میان مدت (کمتر از 18 ماه) مزایاي بانکداري الکترونیک عبارتند از:
یکپارچه سازي کانال هاي مختلف، مدیریت اطلاعات، گستردگی طیف مشتریان، هدایت مشتریان به سوي کانالهاي مناسب با ویژگی هاي مطلوب و کاهش هزینه ها.
کاهش هزینه پردازشی معاملات، ارائه خدمات به مشتریان بازار هدف و ایجاد درآمد نیز از جمله مزایاي بلند مدت بانکداري الکترونیک هستند.
با توجه به بیان مزایاي بکارگیري سرویس ها و خدمات بانکداري الکترونیکی، می توان به چالش هاي پیرامون راه اندازي سرویس ها و خدمات بانکداري الکترونیکی از جمله، هزینه هاي سنگین راه اندازي و پشتیبانی سرویس ها و خدمات بانکداري الکترونیکی، ارائه سرویس ها و خدمات متنوع و متعدد متناسب با نیاز کاربران، توسعه پذیري سرویس ها و خدمات براساس تغییرات مورد نیاز کاربران و یا تغییرات تکنولوژي، داشتن نیروهاي انسانی متخصص در زمینه راه اندازي و پشتیبانی سرویس ها و خدمات بانکداري الکترونیکی و رصد کردن تمامی تراکنش هاي موفق و ناموفق و ارائه سرویس هاي امنیتی قدرتمند جهت مقابله با نفوذ هکرها و جلوگیري از افشاي اطلاعات محرمانه مشتریان اشاره نمود. یکی از فناوري هاي روز دنیا که می تواند نقش کلیدي در حل برخی از چالش هاي فراروي موسسات مالی و بانکی در ارائه مطلوب سرویس ها و خدمات بانکداري الکترونیکی به کاربران ایفا نماید، فناوري رایانش ابري است. امروزه پیشرفت و توسعه مرزهاي دانش به گسترش تکنولوژي هاي محاسباتی وابسته شده است. به عنوان نقطه آغاز این تکنولوژي ها می توان به تشکیل شبکه کامپیوتري اشاره کرد، که در آن تنها چندین کامپیوتر به هم متصل شده بودند. سپس این شبکه هاي کوچک به یکدیگر متصل شدند و اینترنت را به وجود آوردند، که در اینترنت، شبکه ها به اشتراك گذاشته شدند. در آن زمان به بستري براي تبادل اطلاعات از طریق اینترنت نیاز بود، که مفهوم صفحه گسترده جهانی www شکل گرفت، که از طریق آن اطلاعات در میان کاربران به اشتراك گذاشته شد. در این راستا تکنولوژي جدیدي به نام رایانش توري شکل گرفت، که در آن منابع از راه دور به اشتراك گذاشته شدند و هدف افزایش کارایی و توان پردازشی بود. در عصر حاضر با روش جدیدي به نام رایانش ابري روبرو هستیم، که در این روش سرویس ها از طریق اینترنت به اشتراك گذاشته می شوند.
با توجه به رشد روز افزون تکنولوژي ها و تنوع نیاز کاربران در حوزه فناوري اطلاعات، جایگاه رایانش ابري اهمیت بیشتري پیدا می کند. چرا که گسترش زیر ساخت محاسباتی در هر سازمان نیازمند صرف هزینه و زمان و نیروي انسانی بسیاري است، که گاهی در توان عملیاتی یک سازمان نمی گنجد. از این رو سازمان ها براي پیشبرد اهداف خود تمایل به استفاده از چنین تکنولوژي هایی دارند. رایانش ابري از بستر اینترنت براي اتصال به سرور شبکه، زیر ساخت ها، برنامه هاي کاربردي و ارائه سرویس هاي قابل اعتماد استفاده می کند. در ابر هر سرویسی با توجه به نیاز مشتري ارائه می شود. در مجموع می توان ابر را ترکیبی از فناوريهاي موجود، سیستم هاي توزیع شده، چند پردازندهاي، تکنولوژي هاي مجازي سازي و شبکه هاي مبتنی بر فضاي ذخیره سازي داده هاي توزیع شده معرفی کرد. محاسبات امروزي بازتاب دهنده دو واقعیت متضاد است، از یک سو قیمت تمام شده براي هر قطعه به خاطر پیشرفت صنعت رایانه به سرعت رو به کاهش است، از سوي دیگر به دنبال فراگیرشدن محاسبات در سازمان ها و در نتیجه افزایش پیچیدگی در مدیریت زیرساخت هاي اطلاعاتی توزیع شده و ناهمگن، انجام محاسبات پیش از پیش هزینه بر شده است. در رسالت رایاتش ابري، برآورده شدن تمامی کارکردهاي خدمات فناوري اطلاعات بیان شده است. پژوهش صورت گرفته بر روي شش مرکز داده بیانگر این است که، اکثر سرورها تنها از 10-30% توان محاسباتی خود و رایانه هاي رومیزي نیز تنها کمتر از 5% توان خود بهره می برند. محرك بعدي سازمان ها به سمت رایانش ابري را می توان در تحقیقی که اخیرا توسط گارتنر صورت گرفته یافت. این تحقیق نشان می دهد، حدود دو سوم از بودجه استخدام کارکنان حوزه فناوري اطلاعات سازمان در جهت استخدام کارکنان بخش پشتیبانی و نگهداري، استفاده میشود.
رایانش ابري در برگیرنده دو ویژگی اصلی فناوري اطلاعات است:
- اثر بخشی IT که به وسیله آن قدرت رایانه هاي پیشرفته به واسطه برخورداري از منابع سخت افزاري و نرم افزاري با قابلیت مقیاس پذیري بالا کاراتر میشود.
- کسب و کار چابک از این طریق میتوان از IT به عنوان یک ابزار رقابتی با قابلیت توسعه سریع، استفاده از پردازش دست هاي موازي و نرم افزارهاي هوشمند با قابلیت مستقل از ساختار در زمینه تحلیل کسب وکار به صورت محاورهاي، بهره برد.
همچنین ایده رایانش ابري در برگیرنده مفهوم رایانش سبز است. به کمک رایانش سبز، نه تنها از منابع محاسباتی به صورت کارا و مفید استفاده می شود، بلکه رایانه ها می توانند در نقاط جغرافیایی که از هزینه نیروي الکتریسیته پایین سود می برند، راه اندازي شوند و همزمان از نیروي محاسباتی آنها از راه دور، بهره گرفت. در ضمن اصطلاح کسب و کار چابک، به این نکته اشاره دارد، که رایانش ابر تنها شامل محاسبات ارزان نیست و اشاره به قابلیت کسب و کارها در استفاده از ابزارهاي محاسباتی به شیوه اي سریع و مقیاس پذیر، بدون نیاز به سرمایه گذاريهاي گسترده دارد.
بررسی ادبیات موضوع
پیدایش مفاهیم اساسی رایانش ابری به دهه 1960 بازمی گردد. زمانی که جان مک کارتی، اظهار داشت که «رایانش ممکن است، روزی به عنوان یکی از صنایع همگانی سازماندهی شود».
واژه ابر، در واقع بر گرفته از صنعت تلفن است، به این گونه که کمپانی های ارتباطات راه دور که تا دهه 1990، تنها خطوط نقطه به نقطه اختصاصی ارائه می‌کردند، شروع به ارائه شبکه‌های خصوصی مجازی با کیفیتی مشابه و قیمتهای کمتر نمودند. نماد ابر برای نمایش نقطه مرزی بین بخش هایی که در حیطه مسئولیت کاربر هستند و آنهایی که در حیطه مسئولیت عرضه کننده هستند، بکار گرفته می‌شد. رایانش ابری مفهوم ابر را به گونه‌ای گسترش می‌دهد که سرورها را نیز علاوه بر زیر ساخت‌های شبکه در برگیرد.
اما صورت امروزی آن توسط سایت آمازون و در سال 2006 مطرح شد. سایت آمازون با مدرن سازی مرکز داده خود نقش مهمی در گسترش رایانش ابری ایفا کرد. آنها دریافتند، که با تغییر مرکز داده‌های خود، که مانند اغلب شبکه‌های رایانه‌ای در بیشتر اوقات تنها از ۱۰٪ ظرفیت آن استفاده میشود و مابقی ظرفیت که برای دوره‌های کوتاه اوج مصرف در نظر گرفته شده بود، با معماری ابر می‌توانند بازده داخلی خود را بهبود بخشند.
آمازون از سال 2006 امکان دسترسی به سیستم خود را از طریق وب سرویس های آمازون، بر پایه پردازش ابری ارائه کرد. وب سرویسهای آمازون زیر ساخت های فناوری اطلاعات را به صورت سرویس های انعطاف پذیر به مشتریان ارائه می دهد، که شامل سرویس های پردازشی، ذخیره سازی، تحویل محتوا، پایگاه داده، تجارت الکترونیک، پرداخت و صورت حساب می باشد. یک سال بعد، یعنی در سال 2007، شرکت گوگل و IBM پروژهای در مقیاس بزرگ در زمینه پردازش ابری آغاز کردند.
بدنه تحقیق
رایانش ابری باعث توزیع وظایف محاسبه و پردازش بر روی شبکه ای از رایانه های خواهد شد که دارای منابع وسیعی هستند. به گونه ای که سیستم های کاربری قادر به دستیابی به قدرت پردازش، فضای ذخیره سازی و خدمات نرم افزاری و سخت افزاری بر اساس تقاضا، خواهند بود. ارائه سرویس ها و خدمات رایانش ابری از طرف ارائه کنندگان سرویس و خدمات برای کاربران در حقیقت همان حالت پرداخت به ازای هر میزان استفاده است، که به دلیل دسترسی به منابع فناوری اطلاعات به اشتراک گذاری شده از طریق شبکه های گسترده از قبیل شبکه اینترنت و اینترانت و به صورت مستقل از مکان جغرافیایی ارائه می گردد. پیش بینی می شود، که رایانش ابری به علت نحوه ارائه سرویس و خدمات باعث انقلاب جدیدی در فناوری اطلاعات خواهد شد. همچنین بیش بینی می شود، که پتانسیل تجاری عظیمی با همکاری بسیاری از کشورها، دولت ها و شرکت ها که تصمیمات خود را بر مبنای حمایت و سرمایه گذاری در این زمینه ایجاد میشود.
با توجه به وب سایت معتبر گارتنر، فناوری رایانش ابری در سال 2011 در رتبه اول تاثیرگذارترین فناوری در دنیا مطرح شده است. همچنین در سال 2012، جزو 10 فناوری استراتژیک دنیا مطرح شده است. بر این اساس، این سایت پیش بینی می کند، در سال 2013 این فناوری رتبه سوم را از نظر مهم ترین فناوری های استراتژیک دنیا از آن خود خواهد کرد.
نیاز به استفاده از این فناوری به خصوص در ارائه سرویس ها و خدمات بانکداری الکترونیکی به جهت مزایای بسیار زیادی که این فناوری برای کاربران خود ایجاد می کند، از جمله افزایش ضریب اعتماد و اطمینان به جهت دریافت سرویس مورد نظر در کوتاه ترین زمان و بهترین کیفیت، کم کردن هزینه ها، مدیریت و کنترل آسان و قدرتمند بر روی منابع و سرویس ها، افزایش ضریب امنیتی سیستم و موارد دیگر، به گواه کاربران و شرکتهای بزرگ دنیا، بیش از پیش احساس میشود.
در حقیقت رایانش ابری نوع جدیدی از مدل رایانش است. در حقیقت این فناوری نوعی تغییر در دیدگاه ارائه خدمات و سرویس مورد نیاز کاربران می باشد، که به ارائه کنندگان این فناوری اجازه می دهد سخت افرار، نرم افرار و سایر خدمات خود را بر اساس نیاز کاربران بر روی بستر شبکه در هر نقطه کره زمین ارائه نمایند.
بر این اساس با توسعه و پیشرفت سریع شبکه های اینترنت و اینترانت، ایجاد زیر ساخت های مناسب و امکان دسترسی کاربران از طریق ارتباطات پهن باند، نیازهای کاربران از طریق اینگونه شبکه ها توسط سرویس دهندگان درک شده و کاملا متناسب با درخواست و نیاز آنها، منابع متنوع و متعددی اختصاص می یابد و در صورت تغییر نیاز کاربری، در کمترین زمان و کمترین هزینه تغییر، منابع متناسب با نیاز جدید کاربران اختصاص می یابند. در حقیقت این قابلیت، قابلیت توزیع و توسعه است. امروزه اکثر نرم افزارها و سخت افزارها قابلیت پشتیبانی از مجازی سازی را دارا می باشند. می توان عملیات مجازی سازی بسیاری از فعالیت ها را از قبیل منبع فناوری اطلاعات، نرم افزار، سخت افزار، سیستم عامل، منابع ذخیره و مدیریت آنها را در بستر رایانش ابری انجام دهیم. دسترسی به هر یک از منابع، هیج وابستگی با بستر فیزیکی ندارد و سرویس دهندگان می توانند، بر این اساس، سرویس های متنوع و متعددی بر اساس نیاز کاربران، ارائه دهند.
این فناوری باعث تخصیص یا عدم تخصیص مجدد منابع رایانش به شکلی پویا در کلیه زمینه ها می شود. بطور کلی رایانش ابری دارای زیر ساخت توزیع شده ای است که، قادر به مدیریت و کنترل سیستم توزیع شده و دستیابی به هدف استفاده کار آمد از سیستم میشود.
رایانش ابری به جمع آوری کلیه منابع رایانش پرداخته و آنها را بصورت خودکار و از طریق نرم افزاری قدرتمند، مدیریت می کند. در زمان پردازش و تحلیل داده ها، به یکپارچه سازی تاریخچه داده ها پرداخته و اطلاعاتی را برای تضمین دقیق تر اطلاعات جمع آوری شده ارائه میکند و سرویس هوشمندتری در اختیار کاربران و شرکت ها میگذارد. کاربران دیگر نیازی به نگرانی در مورد نحوه و هزینه خرید سرورها، نرم افزارها، راه حلها و غیره نخواهند داشت. کاربران می توانند هر نوع منبع رایانش را از طریق اینترنت و بر اساس نیازهای شخصی خود خریداری کنند.
فناوری رایانش ابری را به آسانی میتوان توسعه بخشید، چرا که دارای سبک مدیریتی ساده و قدرتمند است. ابر فقط به سادگی به جمع آوری منبع رایانه نمی پردازد. بلکه مکانیزم مدیریتی ارائه می کند، که قادر به ارائه انواع خدماتی است که به صورت همزمان برای میلیونها کاربر ارائه خواهد شد. امروزه موضوع مجازی سازی به عنوان هسته مرکزی هر یک از مراکز داده به شمار میرود. میتوان از مجازی سازی به عنوان ابزاری مفید جهت ارائه سرویس متناسب با ظرفیت مورد نیاز درخواست مشتری استفاده کرد. به عنوان مثال، وقتی که ظرفیت رایانش و ذخیره بیشتری مورد نیاز باشد، نیازی به خرید هیچ سرور و یا منبع ذخیره سازی نیست و فقط نیاز داریم که منابع مورد نیاز را از طریق مکانیزم مجازی ایجاد و یکپارچه کرد تا به سیستمهای مورد نیاز اختصاص یابند.
تعریف رایانش ابری
رایانش ابری به عنوان فناوری که قرار است در سالهای پیش رو بیشترین و سریعترین پیشرفت و تسخیر بازار را داشته باشد معرفی می شود. با وجود اینکه تعاریف زیادی از رایانش ابری وجود دارد، ولی می توان گفت یک اتفاق نظر کلی، هم در صنعت محاسبات و هم در دانشگاه وجود دارد، که منابع مورد نیاز و سرویسها در سراسر اینترنت را فراهم میکند. این نوع محاسبات به سازندگان و توسعه دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه های کاربردی مورد نظر خود را نوشته و در محیط ابری اجرا کنند. تعاریف رسمی متفاوتی در خصوص رایانش ابری می توان یافت. اما بهترین تعریف که توسط موسسه استاندارد و فناوری ملی آمریکا (NIST)، ارائه شده رایانش ابری را چنین تعریف می کند: رایانش ابری مدلی برای ارائه دسترسی مناسب شبکه ای، مستقل از مکان و کاملا متناسب با نیاز و خواست کاربر به مخزنی اشتراکی از منابع محاسباتی (منابع شبکه ای، سرورها، فضاهای ذخیره سازی اطلاعات، نرم افزارهای کاربردی و به طور کلی خدمات و سرویس های شبک های) است که می توان این منابع را با حداقل میزان تلاش مدیریتی و با کمترین میزان ارتباط با فراهم کننده، با سرعت بالا دریافت و آزاد کرد. این مدل باعث ترویج دسترس پذیری است و شامل پنج ویژگی کلی، سه نوع مدل خدمت و چهار مدل پیاده سازی است. رایانش ابری از دیدگاه موسسه ملی استاندارد و فناوری، مدلی است که با استفاده از آن کاربران قادر خواهند بود، منابع اشتراکی قابل پیکربندی، به عنوان مثال شبکه، سرویس دهنده، فضای ذخیره سازی، برنامه و خدمات را هنگام تقاضا دریافت کنند. این منابع با حداقل تلاش مدیریتی یا نیاز به تعامل با فراهم کننده خدمات، خیلی سریع می تواند تهیه و آزاد گردد. اما تعریف سیسکو از رایانش ابری عبارت است، از منابع و سرویس های فناوری اطلاعات که به صورت انتزاعی و جدا از زیرساخت ها، یک محیط چند مستاجری را به صورت عرضه، هنگام تقاضا و با هر مقیاسی فراهم میکند. رایانش ابری یک روش محاسبات است که ظرفیت محاسباتی بر مبنای تقاضا را به صورت سرویس فراهم می کند. یکی از ویژگیهای این مدل جدید این است، که منابع محاسباتی و ظرفیتی به صورت سرویس فراهم می شود. در این صورت برنامه های کاربردی نرم افزاری می توانند در ابر نگهداری یا اجرا شوند و لزومی به اجرای آن در ساختار محلی سازمان نیست. این ساختار به طور قابل توجهی هزینه مدیریت منابع را کاهش می دهد.
با استفاده از این تکنولوژی خدمات محاسباتی (سخت افزاری و نرم افزاری) بر مبنای درخواست، به مشتریان از طریق شبکه و به صورت خودکار و مستقل از مکان و دستگاه، ارائه می گردد. منابع مورد نیاز جهت ارائه کیفیت سرویس مورد نظر، به صورت اشتراکی، مقیاس پذیر، پویا، با امکان تدارک سریع و مجازی سازی شده می باشند و با کمترین میزان تعامل میان کاربر و فراهم کننده، بازگردانده می شوند. در این تعریف منابع محاسباتی می توانند متعلق به خود سازمان یا سازمانی دیگر باشند و کارایی منابع، مجازی سازی منابع فیزیکی، انتزاع معماری، مقیاس پذیری پویای منابع، تدارک پویا و خودکار منابع، استقلال از مکان و همچنین مدل هزینهای بر اساس میزان استفاده از ویژگی های آن می باشد.
یکی از اجزای مرکزی و تعیین کننده رایانش ابری در مقایسه با روش سنتی فناوری اطلاعات، اقتصادی بودن آن است. در روش سنتی منابع به صورت اختصاصی در اختیار هر واحد تجاری قرار می‌گرفتند، در حالی که در رایانش ابری منابع بسته به نیاز هر واحد بین واحدها توزیع میشود. همچنین در رایانش ابری با تخصیص اشتراکی منابع تبدیل هزینه سرمایه‌ای (CapEx) به هزینه راهبری (OpEx) راحت‌تر میشود. چرا که منابع به جای اینکه خریداری شوند، اجاره می‌شوند. بنابراین میتوان هزینه‌های صنفی در بخش فناوری اطلاعات را کاهش داد.