گزارش سومین رویداد بزرگ سالیانه جامعه آزاد رایانش ابری ایران
جامعه آزاد رایانش ابری ایران (OCCC) یک شتاب دهنده در حوزه زیست بوم رایانش ابری است که جامعه را از جنبه های مختلف فنی، علمی، مدیریتی، کسب و کار و فرهنگی برای پذیرش و توسعه فناوری آماده می¬کند. بیش از هزار نفر از متخصصین و محققین فعال در حوزه رایانش ابری و فناوری¬های مرتبط با آن و چندین گروه کاربری در سطح کشور در این تشکل حضور دارند و هر یک اهداف مختلفی از قبیل شبکه¬سازی، فرهنگ¬سازی، رصد¬فناوری، استانداردسازی و بهبود فضای کسب و کار را در این جامعه دنبال می¬کنند. شناسایی و تلاش برای رفع مشکلات پیش روی صنعت بر اساس ظرفیت¬های موجود در جامعه و کاهش فاصله صنعت، دولت، دانشگاه و جامعه کاربری از دیگر اهدافی است که در جامعه آزاد رایانش ابری ایران با حضور ذینفعان پیگیری می شود. جامعه آزاد رایانش ابری ایران به صورت مستمر و دو هفته یکبار رویدادهایی را برگزار می¬کند که در قالب جلسات فنی، مدیریتی و یا کسب و کار به تبادل دانش و انتقال تجربیات موفق در خصوص مسائل روز این فناوری در ایران و جهان پرداخته می¬شود. در سالروز راه¬اندازی این جامعه هر ساله رویداد ویژه¬ای برگزار می¬شود تا ضمن مرور فعالیت¬های انجام شده در سال گذشته و شناسایی بهتر ظرفیت¬ها و امکانات، امکان برنامه ریزی بهتر برای فعالیت جامعه در سال پیش رو فراهم گردد. رویداد امسال، بزرگترین گردهمایی برنامه ریزی شده از ابتدای فعالیت جامعه آزاد رایانش ابری ایران بوده است که با حضور حدود 300 نفر از متخصصین، اساتید و صاحب نظران در تاریخ ۲۳ آذر ۱۳۹۵ در محل پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات) برگزار گردید. هدف اصلی که در رویداد امسال پیگیری شد انتقال تجربیات موفق مجموعه های صنعتی و علمی دانش بنیان و پیشرو بود که مورد استقبال شرکت کنندگان قرار گرفت. همچنین در پنل مدیریتی رویداد که با حضور نمایندگانی از دولت، صنعت، دانشگاه و کارشناسان توسعه کسب و کار برگزار گردید، وضعیت موجود و چالش¬های پیش رو در توسعه رایانش ابری در کسب و کارهای مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت و راهکارهای مختلفی برای آنها مطرح شد.
برنامه های رویداد امسال جامعه آزاد رایانش ابری ایران
یکی از فعالیت های شاخص در رویداد امسال، معرفی بیش از ۱۰۰ خدمت ابری بود که در طی سه سال گذشته در کارگروه تاکسونومی و استانداردسازی جامعه رایانش ابری شناسایی، دسته بندی و ارزیابی شده بودند. همچنین نظام اولیه پیشنهادی برای ارزیابی خدمات ابری ارائه گردید و بازخوردهای لازم جهت تکمیل آن از جامعه کاربری دریافت شد. از دیگر فعالیت¬های شاخص در این رویداد، رونمایی از بوم کسب و کار کلان خدمات ابری در دو حوزه خدمات خصوصی و عمومی بود که در کارگروه کسب و کار جامعه آزاد رایانش ابری ایران تهیه شده بود که برای اهداف آموزشی و فرهنگ سازی در حوزه توسعه کسب و کارهای دانش بنیان مبتنی بر رایانش ابری قابل استفاده است. رونمایی از بوم پژوهش و درگاه ارایه خدمات پژوهشی به دانشجویان از اقدامات دیگری بود که در این رویداد انجام پذیرفت تا امکان بهره برداری بیشتر از ظرفیت¬های دانشگاهی در سطح کشور برای رفع نیازهای آتی صنایع دانش بنیان فراهم شود. سرفصل کلی برنامه های رویداد امسال به شرح زیر بوده است:
- سخنرانی های کلیدی در سطوح سیاست گذاری، صنعتی و علمی
- ارایه ها و کارگاه های فنی پیرامون موضوعات به روز رایج رایانش ابری در ایران و جهان
- پنل ویژه کسب و کار با حضوران مدیران، کارشناسان و صاحبان خدمات ابری
- کارگاه مطالعه موردی رایانش ابری در کسب و کار
- کارگاه جنبی ایده پردازی و شبکه سازی
- رونمایی از اینفوگرافی کلان رایانش ابری و معرفی بیش از 100 خدمت ابری در سطح کشور
- رونمایی از بوم کسب و کار (ابر خصوصی و ابر عمومی)
- رونمایی از بوم پژوهش و درگاه خدمات تحقیق و توسعه
- قرعه کشی جهت بازدید از مرکز ابررایانه ملی
مسائل مطرح شده در رویداد (توسط سخنرانان کلیدی یا در میزگرد کسب و کار)
شناخت وضعیت موجود و مسائل پیش روی شرکت ها، افراد و مجموعه¬های حاضر از برنامه هایی بود که در این رویداد رصد گردید و توسط تیم مستندسازی رویداد در چهار گروه "قوانین و مقررات"، "کسب و کار"، "تحقیق و توسعه" و "فرهنگ سازی" دسته بندی شده است. همچنین مجموعه ای از راهکارها که بطور خاص امکان پیگیری آنها از طریق کانال جامعه وجود دارد توسط افراد حاضر در رویداد مطرح گردید که در ادامه این بخش ارائه شده است.
قوانین و مقررات
مسائل حقوقی و قانونی بسیاری وجود دارد که باید روی آن کار شود و راهکارهای مناسب ارائه شود. مثلا اگر داده یک سازمان برونسپاری شود و مشکلی برایش پیش بیاید، چگونه قابل پیگیری خواهد بود. همچنین نیاز به ارزیابی و رگولاتوری در رایانش ابری از موضوعاتی بود که هم در سخنرانی های کلیدی و هم در میزگرد کسب و کار به آن پرداخته شد. از جمله راهکارهای ارائه شده در این بخش می¬توان افزایش بلوغ صنعت جهت ارائه استانداردهای مورد نیاز و تدوین شاخص¬های ارزیابی و رگولاتوری توسط خود صنعت اشاره کرد که تسهیل ارتباط میان افراد، نقش آفرینان و ذینفعان در بحث استانداردسازی و رگولاتوری از طریق جامعه رایانش ابری امکان پذیر است. از موضوعات مهمی که در این قسمت به آن اشاره شد، ضرورت تامین ارتباطات سالم با از بین بردن انحصار در بخش ارتباطات زیرساخت و تامین SLA مورد نیاز در کسب و کارهای ابری بود رایانش ابری یک پشته فناوری است، اما ذات خدمات ابری به گونه ای است که نمی¬تواند به صورت end 2 end پیاده شود و بخاطر نبود SLA خصوصا در بخش زیرساخت تضمین کیفیت ارایه سرویس و ایجاد اعتماد با چالش جدی مواجه می¬شود. از دیگر نکات مهمی که در این بخش به آن اشاره شد این بود که جامعه رایانش ابری می-بایست در نقش یک سازمان مردم نهاد مطالبات صنعت را به سازمان¬های سطح بالا منتقل کند. همچنین نیاز به جذب سرمایه در جامعه آزاد رایانش ابری ایران برای اثربخشی بیشتر آن وجود دارد.
کسب و کار
رایانش ابری بستر نوآوری در کسب و کارهاست. جامعه رایانش ابری می¬تواند مشکلات و موانع کسب و کارهای ابری را شناسایی کند و محرک های بازار را بیابد. از دیگر مواردی که در این رویداد به عنوان نیاز فعلی صنایع جهت گرایش به سمت رایانش ابری یا نیازمندی جهت توسعه رایانش ابری مطرح شد می¬توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضرورت پاسخگویی سریع به نیازهای بازار
- به روز نگه داشتن کسب و کار
- افزایش کیفیت و تنوع خدمات
- خلاقیت در ارائه محصول / خدمت
- اعتماد سازی
- تربیت نیروی انسانی
- جهانی فکر کنید، بومی عمل کنید
- ادغام توانمندی ها و توسعه کسب و کارهای جدید
- تمرکز بر مدل کسب و کار H2H (ارائه خدمت توسط یک انسان به انسان دیگر)
بجز بحث SLA که در بخش قوانین و مقررات به آن پرداخته شد، دغدغه دیگری که در این بخش به آن اشاره شد بحث امنیتی بود که به عقیده بعضی از شرکت کنندگان این چالش نه تنها می¬تواند با افزایش کیفیت و اعتماد سازی کاهش داده شود (زیرا کیفیت باعث بسته شدن چشم مشتری حتی بر روی مسئله امنیت می¬شود) بلکه امکان ارائه خدمات امنیتی در قالب ابر نیز امکان پذیر است. همچنین مشارکت نزدیک سرویس¬دهندگان و شرکت¬های ارائه دهنده خدمات امنیتی به رفع دغدغه¬های امنیتی کمک قبل توجهی می¬کند.
تحقیق وتوسعه
تحقیق و توسعه نیاز روزمره کسب¬و¬کارهای دانش بنیان است. با توجه به حجم بالای کارهای تحقیقاتی در حال انجام در دانشگاه ها، و به منظور مدیریت بهینه و بهره برداری از از این ظرفیت، لازم است که واحدهای دانش بنیان به سمت به فعالیت¬های دانشگاهی سوق داده شوند. لازم است به این نکته توجه شود که برنامه¬های تحقیق و توسعه تنها در صورت استمرار موفقیت آمیز خواهد بود، ضمن اینکه می-توانیم مفاهیم جدیدی را نیز تولید کنیم. متاسفانه سیاست های غلط وزارت علوم برای الزام چاپ مقالات خارجی باعث شده دانش دست اول که در حقیقت مزیت رقابتی ما می¬باشد، به رایگان از کشور خارج شود و سپس به شکل محصول و با قیمت بسیار بالا به کشور وارد می¬کنیم. جامعه آزاد رایانش ابری ایران می¬تواند با تشکیل کارگروه های مشترک تحقیق و توسعه به حل مسائل این چنینی کمک کند. از دیگر سرفصل های مهمی که در این بخش به آن اشاره شد می¬توان به موارد زیر اشاره کرد که در همه این موارد جامعه آزاد رایانش ابری ایران می¬تواند به عنوان یک پراکسی عمل کند:
- استفاده از فرآورده های دانشی در داخل کشور برای پیشرفت (دانش داخلی یک مزیت رقابتی است)
- تعریف هدفمند پروژه های دانشگاهی در قالب مدل¬های تجاری
- مدیریت بهینه پژوهش ها و شتاب دهی به آن ها در راستای نیازهای بازار و حل مساله
- ایجاد زیرساخت¬ها و بسترهای آزمایشی توسط نقش آفرینان این حوزه برای به اشتراک گذاری تجربیات صنعتی
فرهنگ سازی
جامعه آزاد رایانش ابری ایران می¬تواند نقش مهمی در پیدا کردن زبان مشترک بین فراهم کنندگان و کاربران ایفا کند و بصورت یک پراکسی و کاتالیزگر ارتباط میان صنعت، دولت و دانشگاه را برقرار کند. از اقداماتی که به صورت خاص در این رویداد در ارتباط با موضوع فرهنگ سازی مطرح شد می¬توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه جامعه در شهرهای دیگر و افزایش هم¬افزایی
- انتشار مطالعات موردی و تجربیات موفق
- تولید محتوا
راهکارها
مجموعه ای از راهکارها که بطور خاص امکان پیگیری آنها از کانال جامعه وجود دارد و توسط افراد حاضر در سومین رویداد بزرگ سالیانه جامعه آزاد رایانش ایران مطرح گردید در ادامه آورده شده است. این راهکارها در سال چهارم فعالیت جامعه دنبال خواهد شد:
- ارائه نقشه راه در جامعه برای توسعه کسب و کار
- تولید محتوا با نگاه به ابر از زاویه کسب و کار
- ایجاد قوانین مورد نیاز برای آینده
- شناسایی ظرفیت ها، نیازسنجی سریع و برخورد تخصصی
- ارائه تجربیات حاصل از طرح های مهاجرت به ابر و دسته بندی مشتریان و ارائه راهکارهای مختلف متناسب با هر گروه
ایجاد یک ساختار حقوقی برای جامعه آزاد رایانش ابری ایران برای افزایش ضمانت اجرایی فعالیت ها مزیت اصلی مورد اشاره در اینجا این است که الگوی فعالیت جامعه آزاد رایانش ابری ایران، پس از مطالعه نمونه های دیگر داخلی و خارجی، یک الگوی توسعه داده شده داخلی است که بر مبنای شناخت فرهنگ کشور است و می¬توانیم متناسب با آن راهکار مناسب ارائه دهیم.