ارائه خدمات بانکی مبتنی بر رایانش ابری

• موضوع: ارائه خدمات بانکی مبتنی بر رایانش ابری
• تهیه کننده:فرانک امیرابراهیمی
• معرفی تهیه کننده:دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی فن آوری اطلاعات(IT)، گرایش تجارت الکترونیکی از دانشگاه امیر کبیر - ورودی بهمن 92

خلاصه اجرایی

رایانش ابری‏ مدل رایانشی بر پایه شبکه‌های بزرگ کامپیوتری مانند اینترنت است که الگویی تازه برای عرضه، مصرف و تحویل سرویس‌های فناوری اطلاعات شامل سخت افزار، نرم افزار، اطلاعات، و سایر منابع اشتراکی رایانشی با به کارگیری اینترنت ارائه می نماید. رایانش ابری راهکارهایی برای ارائه خدمات فناوری اطلاعات به شیوه‌های مشابه با صنایع همگانی پیشنهاد می‌کند. این بدین معنی است که دسترسی به منابع فناوری اطلاعات در زمان تقاضا و بر اساس میزان تقاضای کاربر به گونه‌ای انعطاف‌ پذیر و مقیاس‌ پذیر از راه اینترنت به کاربر تحویل داده می‌شود. به طور کلی رایانش ابری به شرکت های تجاری این امکان را می دهد تا ترافیک کاری خود را بین مراکز داده‌های خود به گردش درآورند.

نیروهاي محرکه اصلی که پشت سر رایانش ابر قرار دارند عبارتند از، فراگیري شبکه بیسیم و پهن باند، کاهش هزینه هاي ذخیرهسازي، و بهبود تصاعدي در نرم افزارهاي پردازشگر اینترنتی. مشتریان خدمات ابر قادر خواهند بود تا ظرفیت بیشتري را در هنگام اوج تقاضا به سیستم خود تزریق کنند، هزینه ها را کاهش داده، خدمات نوینی را تجربه کنند و ظرفیت هاي بدون استفاده را حذف کنند. بدین ترتیب، وب از منابع محاسباتی قدرتمند با قیمت هایی قابل پرداخت، میزبانی می کند و سازمان ها بسته به شرایط اقتصادي وضعیت موجود خود، یعنی اینکه خرید نرم افزار و زیرساخت ها ارزان تر است یا خرید سرویس بر حسب نیاز، از امکانات رایانشی درون سازمانی یا خدمات ابر خارجی استفاده می کنند.

هدف از اجرای این طرح کسب و کار آن است تا شرکت خدمات انفورماتیک برای دادن خدمات به بانک های تحت سرویس خود از رایانش ابری استفاده نماید و با اجرای آن باعث کاهش هزینه ها و درآمدزایی شود.

معرفی شرکت (تصویر شرکت)

شرکت خدمات انفورماتیک از زیر مجموعه‏ های شرکت ملی انفورماتیک است که در سال 1372 تاسیس گردید. با تاسیس خدمات انفورماتیک نوسازی و مدرنیزه کردن بخش‌های مختلف سیستم بانکی کشور وارد مرحله جدیدی شد. فعالیت‌های شرکت خدمات انفورماتیک از طراحی و تولید نرم‌افزارهای تخصصی تا ایجاد و گسترش شبکه اختصاصی مخابراتی و از عرضه و تولید دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و پایانه فروش (POS) تا ارائه خدمات مورد نیاز بانک‌ها بصورت برون‌سپاری (Outsourcing) سبد کاملی از راه‌حل‌ها، محصولات و خدمات را به مشتریان خود عرضه می‌کند. در حال حاضر خدمات انفورماتیک یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال کشور در زمینه فناوری اطلاعات محسوب می‌شود و 120 دفتر استانی دارد. محورهای اصلی خدمات قابل ارائه از سوی شرکت خدمات انفورماتیک به شرح زیر می‌باشند:

• بانکداری خرد(انواع سپرده های ارزی و ریالی، خرید و فروش ارز، و تسهیلات و عقود اسلامی)
• سامانه های بانکداری اینترنتی (شخصی/ شرکتی) و بانکداری مجازی
• سامانه های همراه بانک، تلفن بانک، پرداخت تلفنی، احراز هویت و درگاه پرداخت
• حساب های شرکتی و دولتی، حساب های تهاتری ارزی و ریالی و بورس کالا و اوراق بهادار
• پرداخت ها و انتقالات وجوه (حواله و انواع چک، دستور پرداخت، حسابداری تعدیلی، سامانه واریز های گروهی و پرداخت قبوض)
• سامانه های مرتبط با کارت های نقدی و اعتباری، شامل مدیریت کارت، مدیریت پایانه ها، مدیریت پذیرندگان و مدیریت حساب
• رابط کاربری تحت وب با امکان پایش و مانیتور عملکرد کارت ها و پایانه ها
• سامانه سوئیچ بین بانکی با امکان پذیرش متنوع ترین نوع تراکنش ها در مقایسه با سایر سوئیچ ها
• مدیریت و راهبری عملیاتی سامانه های نظام ملی پرداخت(آریاساتنا، پایا و تابا)
• نصب، راه اندازی و نگهداری مراکز داده و راه اندازی سایت های پشتیبان
• راهبری 24*365 برای کلیه سیستم های بانکی و پشتیبانی آن ها
• تولید و عرضه ابزار نظارتی و پایش سیستم های بانکی
• راهکار جامع برای شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت(PSP)
• سامانه های هوشمند سازی کسب و کار(BI) و ضد پولشوئی(AML)
• تولید و عرضه انواع خودپرداز و در اختیار داشتن بیش از 50% سهم بازار
• کسب موفقیت در طراحی و تولید خودپرداز داخلی با نام "فرادیس"
• نصب، راه اندازی و راهبری شبکه VSAT با ضریب دسترس پذیری 99/98 درصد
• طراحی و پیاده سازی انواع شبکه های مخابراتی ماهواره ای و زمینی اعم از مودم های بی سیم، خطوط MPLS، HDSL، بدون پروتکل و خطوط اجاره ای L.L
• ایجاد درگاه اختصاصی ارسال پیامک های شبکه بانکی کشور
• طراحی و تولید نسل جدید پایانه ارتباط ماهواره ای با نام های آریاست و آریاگیت

در حال حاضر شرکت خدمات انفورماتیک راهبری و پشتیبانی عملیات وسیع بانکی برای بزرگترین بانکهای کشور را در سیستم هایی که مسئولیت راهبری آن را بر عهده دارد به طور میانگین در ابعاد زیر ارائه می‌کند:

• ماهانه بیش از 900 میلیون عملیات بانکی در سمت CORE صورت می‌گیرد.
• بیش از 7000 شعبه سیستم بانکی کشور تحت پوشش این سیستم ها است.
• حدود 70 میلیون نفر از مشتریان بانکها که دارای بیش از 80 میلیون حساب هستند از خدمات این سیستم ها استفاده می‌کنند.
• ماهانه بیش از یک میلیارد عملیات بانکی در شتاب صورت می‌گیرد.
• ماهانه بیش از یک میلیارد عملیات بانکی در شبکه شاپرک صورت می گیرد.
• ماهانه بیش از 800 میلیون عملیات بانکی مبتنی بر کارت صورت می گیرد.

چشم انداز

کاربرد رایانش ابر در شرکت خدمات انفورماتیک، سازمان را از مخارج سخت افزار، نرم افزار به منظور دادن خدمات به بانک ها می رهاند و فرآیند سرویس دهی به بانک ها و PSP ها را مقیاس پذیرتر می‌نماید.

ماموریت

ماموریت این طرح، تحلیل و بررسی امکان اجرای رایانش ابری و استفاده از آن در ارائه خدمات بین بانکی و حتی فروش سرویس رایانش ابری به بانک ها، با توجه به مزایا و معایب آن ، در شرکت خدمات انفورماتیک است.

اهداف

• اهداف فروش و بازاريابي :

1. بالا رفتن قدرت رایانه هاي پیشرفته به واسطه برخورداري از منابع سخت افزاري و نرم افزاري با قابلیت مقیاس پذیري بالاتر

2. استفاده از پردازش دسته اي موازي و نرم افزارهاي هوشمند با قابلیت مستقل از ساختار در زمینه تحلیل کسب وکار به صورت محاوره اي

3. کسب و کار چابک تر، در واقع سرویس دادن به بانک ها با سرعت بیشتر

• اهداف مالي

1.کاهش هزینه های مرتبط با این تکنولوژی

1. راه اندازی رایانه ها در نقاط جغرافیایی که هزینه نیروی الکتریسیته در آن ها پایین است و بهره گرفتن از توان محاسباتی آن ها از راه دور

2. ارائه خدمات با هزینه کمتر به دلیل سرشکن شدن هزینه ها

• اهداف پرسنلي

1. کاهش استخدام پرسنل اجرایی براي نگهداري و مدیریت سخت افزار و نرم افزارهاي موجود

• اهداف توليد

1. تولید سرویس ها و ارائه خدمات مشترک در ابر 2. همکاری و مشارکت بانک ها در بستری امن

• اهداف تحقيق و توسعه

1. ارائه سرویسها و خدمات متنوع و متعدد متناسب با نیاز کاربران

2. توسعه پذیري سرویس ها و خدمات براساس تغییرات مورد نیاز کاربران و یا تغییرات تکنولوژي

معرفی محصولات و خدمات

گستردگی نیازها و پیچیدگی راه‌حل‌های قابل پیاده‌سازی در سطح موسسات بانکی و مالی کشور باعث شده تا شرکت خدمات انفورماتیک برای پاسخگویی به مشتریان خود طیف گسترده‌ای از محصولات و خدمات را در اختیار گیرد و عرضه کند.

فعالیت‌های شرکت خدمات انفورماتیک از طراحی و تولید نرم‌افزارهای تخصصی تا ایجاد و گسترش شبکه اختصاصی مخابراتی و از عرضه و تولید دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و پایانه فروش (POS) تا ارائه خدمات مورد نیاز بانک‌ها بصورت برون‌سپاری (Outsourcing) سبد کاملی از راه‌حل‌ها، محصولات و خدمات را به مشتریان خود عرضه می‌کند.

خدمات ارائه شده توسط خدمات انفورماتیک، به چند دسته، خدمات زیرساختی، خدمات نرم افزاری و خدمات پایش اطلاعات و ... تقسیم می شود. که مورد بحث ما خدمات زیرساختی است که این خدمات به بانک ها و PSP ها ارائه می شود. در واقع مشتری این خدمات کلیه بانک های زیر نظر بانک مرکزی و شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت می باشند.

محصولات جایگزین

یک رایانه همانطور که برای اجرای فرامین به محاسبه و پردازش می‌پردازد، به همین ترتیب مدارک و فایل‌ها را در هارد دیسک یا صفحه سخت خود ذخیره می‌کند. می توان گفت که رایانش ابری جایگزینی برای هاردها و دیگر ابزارهای ذخیره سازی می باشد و باتوجه به جدید بودن این مساله جایگزینی برای رایانش ابری هنوز ارائه نشده است. پردازش ابری هزینه‌های سنگینی را که شرکت‌ها برای سخت‌افزار متحمل می‌شوند، کاهش می‌دهد. دیگر نیازی به خریدن هارددیسک‌های پرظرفیت و پردازشگر‌های پیشرفته نیست.

تحلیل صنعت مادر

تکنولوژی رایاتش ابری، که یکی از جدید‏ترین تکنولوژی‏ ها در زمینه ارائه خدمات الکترونیک است.در حقیقت صنعت مادر در رایانش ابری، خدمات الکترونیک است. می توان گفت بانک ها یکی از اصلی ترین بازیگردانان و نقش ها در صنعت خدمات الکترونیکی هستند. تکنولوژی رایاتش ابری تاثیر بسزایی در بهبود ارائه خدمات الکترونیک و به خصوص در صنعت بانکداری الکترونیک داشته و علاوه بر کاهش مشکلات فعلی بانکداری الکترونیکی، هزینه‏ های مرتبط با فناوری اطلاعات را نیز کاهش می‏دهد.

تحلیل صنعت خود

رایانش ابری از بستر اینترنت برای اتصال به سرور شبکه، زیر ساخت‏ ها، برنامه‏ های کاربردی و ارائه سرویس‏ های قابل اعتماد استفاده می‏کند. در ابر هر سرویسی با توجه به نیاز مشتری ارائه می‏شود. در مجموع می‏توان ابر را ترکیبی از فناوری‏ های موجود، سیستم‏های توزیع شده، چند پردازنده‏ای، تکنولوژی‏های مجازی سازی و شبکه‏ های مبتنی بر فضای ذخیره‏ سازی داده‏ های توزیع شده معرفی کرد.

در آینده‏ ای قابل پیش بینی، رایانش ابری در همه جا حاضر و در دسترس خواهد بود و هیچ صنعتی نمی‏ تواند به آسانی آن را نادیده انگارد. پیش بینی می‏شود، نرم افزار‏های کاربردی در تجارت، بزرگ‏ترین بازار استفاده از ابر را به خود اختصاص دهند. برای بانک‏ها حرکت قاطعانه و ایمن به سوی آینده‏ای روشن در کنار رایانش ابری، امری حیاتی به نظر می‏رسد، که البته مستلزم در اختیار گرفتن مدل ابر خصوصی همراه با یک استراتژی روشن است، که به طور خاص برای کسب و کار بانک طراحی شده باشد. البته دستیابی به این هدف با توجه به طیف وسیع و متغیر خواسته‏ های مشتریان در گذر از ابر عمومی به ابر خصوصی، بسیار پیچیده و در عین حال ضروری می باشد.

تحلیل بازار

رایانش ابری تکنولوژی جدیدی است که اخیرا توجه بسیاری از بانک‏ها ‏و سازمان‏ها را به خود اختصاص داده و قابلیت‏ها و مزایای چشمگیری را در عرصه خدمات نوین بانکی پیش روی صنعت بانکداری قرار داده است. رایانش ابری در فراهم کردن میزان منابع درخواست شده توسط کاربران انعطاف پذیر است. ابر علاوه بر پوشش مشکلاتی نظیر نقص و یا نوسان کارایی سرورهای ارائه دهنده خدمات، راه حل‏های نوینی را برای مشکلات نرم افزاری ناشی از وجود پلت‏فرم‏های مختلف ارائه می‏دهد. سیستم‏های ابری در رویارویی با خطا دارای تحمل پذیری بالایی هستند و سرویس‏هایی که توسط ابر فراهم می‏شود، دسترس پذیری بالایی دارد. مشتریان در ابر علاوه بر دارا بودن محیطی متناسب با علایق و نیازهای خود، تنها برای آنچه مورد استفاده قرار داده‏اند، هزینه پرداخت می‏کنند.

برخی از مشکلات بانکداری الکترونیک در زمینه فناوری اطلاعات که رایانش ابری می‏تواند در کاهش آن تاثیر داشته باشد:

• اولین مورد، نیاز به سرمایه‏ گذاری روز افزون جهت تهیه دیتا سنترها و سخت افزارهای مورد نیاز بانک‏ ها است.
• اتلاف زمان زیاد جهت تهیه و تدارک منابع جدید است.
• نیاز به متخصصان فناوری اطلاعات جهت راه‏ اندازی و پشتیبانی سیستم‏ ها و سرور‏ها از دیگر مشکلات در این زمینه می‏ باشد.
• مورد دیگر، اتلاف منابع سخت افزاری بانک است، که باید بتواند در زمان اوج تراکنش‏ ها، به درخواست‏ های کاربران پاسخ دهد.
• عدم وجود چابکی در ارائه خدمات جدید نیز از دیگر مشکلات بانکداری الکترونیک می‏ باشد.
• یکی از دیگر مشکلات انجام عملیات تکراری نصب، تنظیمات، نگهداری و بروز‏‏رسانی نرم افزار‏ها و سخت افزارها است. عملیاتی از قبیل نصب سیستم عامل ‏ها، نرم افزارهای اداری و کاربردی، آنتی ویروس‏ ها و همچنین تنظیمات مورد نیاز سخت افزارها، سرورها و سایر دستگاه‏ ها باید دائما و به طور روزمره انجام پذیرد، که باعث کاهش کارایی و اتلاف هزینه و زمان می‏ گردد.

تحلیل رقبا

نسل‏ های در حال ظهور مبتنی بر ابر، به جای پرداختن به تکنولوژی‏ های نوین، ابزار‏های کسب درآمد خود را بر پایه خدمات و تجارب جدید قرار داده‏ اند. آنها تلاش می‏ کنند تا مشتری جذب کنند و در این میان، خود را تنها محدود به بازار بانک‏ ها نمی‏ دانند و سعی در تصاحب هر دو بازار بانکی و غیربانکی دارند. لذا بانک‏ ها برای پاسخ به فشار‏های رقابتی و به منظور اجتناب از میانجی‏ گری این رقبا در آینده، باید با سرمایه‏ گذاری بر ظرفیت‏ های رسانه‏ های عمومی خود، همچنین تحلیل، بسته بندی و هدفمندکردن محصولات خود، به ارائه خدمت بپردازند.

به طور کلی بانک‏ های جدید التاسیس به دلیل عدم در اختیار داشتن سیستم ‏ها و زیر ساخت‏ های کافی به نسبت رقبای خود، بسیار سریع‏ تر رو به سوی مدل‏ های ابری می‏ آورند. در واقع ابر این امکان را به آن ها می‏ دهد که همزمان با مسائل و مشکلات جدید در بازار، نیازمندی ‏های اقتصادی و فاصله اجتماعی خود را کاهش دهند. اصولا برای یک چنین بانک ‏های کوچکی به صرفه نیست که تمام ساختار یک Core بانک را در ابر خریداری کنند. آنها می ‏توانند قسمتی از ابر را به صورت اشتراکی در اختیار داشته باشند و بدین صورت شرکت ما می تواند از فرصت استفاده نموده و این زیرساخت اشتراکی رابه آن ها ارائه دهد. در این مورد، شرکت ما می‏ تواند در جهت ساخت و به اشتراک‏ گذاری یک سیستم Core جدید که بسیار انعطاف پذیرتر باشد، همکاری کند و با وجود نوظهور بودن، محصولات بیشتری را ارائه نماید.

تدوین استراتژی

نیروهای محرکه‌ اصلی‏ ای که پشت سر رایانش ابر قرار دارند عبارتند از:

فراگیری شبکه بیسیم و پهن باند، کاهش هزینه‌های ذخیره‏ سازی، و بهبود تصاعدی در نرم افزارهای پردازشگر اینترنتی.

مشتریان خدمات ابر قادر خواهند بود تا ظرفیت بیشتری را در هنگام اوج تقاضا به سیستم خود تزریق کنند، هزینه‌ها را کاهش داده، خدمات نوینی را تجربه کنند و ظرفیت‌های بدون استفاده را حذف کنند. بدین ترتیب، وب از منابع محاسباتی قدرتمند با قیمت‏ هایی قابل پرداخت، میزبانی می‌کند و سازمان‌ها بسته به شرایط اقتصادی وضعیت موجود خود، یعنی اینکه خرید نرم ‏افزار و زیرساخت‌ها ارزان‏تر است یا خرید سرویس بر حسب نیاز، از امکانات رایانشی درون سازمانی یا خدمات ابر خارجی استفاده می نمایند. در قرن ۲۱ شاهد افزایش تمایل استفاده از وسایل قابل حمل سبک برای دسترسی به خدمات اینترنت بجای کامپیوترهای شخصی هستیم.

بطور کلی، در آینده‏ای قابل پیش بینی، رایانش ابری در همه جا حاضر و در دسترس خواهد بود و هیچ صنعتی نم ی‏تواند به آسانی آن را نادیده انگارد. پیش بینی می‏شود، نرم افزار‏های کاربردی در تجارت، بزرگ‏ترین بازار استفاده از ابر را به خود اختصاص دهند. برای بانک‏ ها حرکت قاطعانه و ایمن به سوی آینده‏ ای روشن در کنار رایانش ابری، امری حیاتی به نظر می‏ رسد، که البته مستلزم در اختیار گرفتن مدل ابر خصوصی همراه با یک استراتژی روشن است، که به طور خاص برای کسب و کار بانک طراحی شده باشد. البته دستیابی به این هدف با توجه به طیف وسیع و متغیر خواسته‏ های مشتریان در گذر از ابر عمومی به ابر خصوصی، بسیار پیچیده و در عین حال ضروری می باشد که شرکت برای این مورد باید استراتژی و سیاست های خاصی را به کار ببرد.

مراحل توسعه محصولات

بانک‏ ها با گسترش خدمات ابر، در آینده قادر به ایجاد بسته‏ های پویا و پاسخگو در صنعت بانکداری خواهند بود و در واقع نسل جدیدی از محصولات و خدمات مالی و غیر مالی را در ابر ارائه خواهند داد. در حقیقت بانک ‏ها در نقش ترکیب‏ کننده مجموعه عظیمی از خدمات و محصولات عمل می‏ کنند. در چنین سیستمی باک ها با برون سپاری رهبری این اکوسیستم به شرکت ما، امکان مهاجرت انواع تراکنش‏ های مالی مانند، کارت شارژها را برای سرویس‏ های سرگرمی و ورزشی به داخل ابر فراهم آورند تا تمامی سرویس‏ ها به راحتی و از یک کانال در اختیار مشتریان قرار داده شود. در این خصوص به نظر می‏ رسد، با ارائه زیر ساخت‏های مورد نیاز، خودپردازها و یا پایانه‏ های فروش در ابر توسط برخی شرکت‏ ها، تا آینده‏ای نه چندان دور، بانک‏ها دیگر تمایلی به ارائه این سرویس‏ها از سوی خود نداشته باشند.

تحلیل مالی

اگر از دیدگاه مالی به رایانش ابری بنگریم، این فناوری باعث کاهش چشم گیر هزینه‌ ها خواهد شد. کاهش هزینه‌ها شامل موارد زیر است:

• کاربران فقط هزینه استفاده از خدمات را می‌پردازند و نیازی به پرداخت هزینه‌های دیگر برای خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار وجود ندارد.
• به دلیل ارتباط مستقیم کاربر و شرکت سرویس دهنده، هزینه‌های مربوط به واسطه حذف می‌شود.
• هزینه‌های عملیاتی پایین برای سرویس دهنده (به نسبت موارد مشابه)، باعث کاهش قیمت خدمات برای مشتری می‌شود.